Tovuzda üzümçülüyə maraq yenidən artır
Ötən əsrin 70-ci illərində Azərbaycanda üzümçülüyün inkişafı sahəsində qazanılan uğurlarda Tovuz rayonunun da payı olub. Həmin vaxtlar rayonda 10 min hektar üzüm bağı mövcud idi. Son statistik məlumata görə, həmin bağlardan 120 min ton məhsul götürülmüşdür. Rayonda həmçinin 12 şərab zavodu fəaliyyət göstərmişdir və həmin zavodlarda istehsal edilən şərablar keçmiş sovetlər birliyinin bütün respublikalarına göndərilirdi.
Təəssüflər ki, 90-cı illərin əvvəllərində digər sahələr kimi üzümçülüyə də ögey münasibət bəsləndi və nəticədə bağlar tədricən məhv edildi. Bu gün isə vəziyyət tamam fərqlidir. Dövlət başçısının üzümçülüyün inkişafına dair imzaladığı sərəncamlar, eləcə də bu sahə üzrə görülən digər tədbirlər üzümçülüyün dirçəlməsini təmin etmişdir.
Üzümçülüyün bərpası və inkişafı istiqamətində Tovuzda da işlər görülür. Təsərrüfat sahiblərinə yaradılan şərait sayəsində rayonda yeni üzüm bağları salınmış, mövcud plantasiyaların sahəsi genişləndirilmişdir. Onu da qeyd edək ki, salınan yeni üzüm bağlarına lazım olan tinglər elə rayonun özündə yetişdirilir.
Bu işlə 11 fiziki və hüquqi şəxs məşğul olur. Onlardan biri də Aşağı Quşçu kənd sakini Cavad İmamverdiyevdir. O, müxtəlif bölgələrdən gətirdiyi üzüm sortlarını calaq edərək yeni məhsuldar sortlar yetişdirir. Mütəxəssis indiyəcən “Alfonsa”, “Şalfey”, “Melored”, “Moldovan” kimi məhsuldar üzüm sortları əldə etmişdir.
Hazırda Tovuzda 808 hektar üzüm bağı var və onun 14,5 hektarı bu il salınıb. 668 hektarı süfrə, 140 hektarı texniki sort olan bağlarda bu il də bol məhsul yetişdirilmişdir. Artıq plantasiyalardan 500 tondan çox məhsul yığılmışdır.
Tovuzda elə kəndlər var ki, istehsal etdikləri məhsulun həcminə görə əvvəlki illəri xeyli qabaqlayırlar. Aşağı Quşçu, Düz Qırıxlı, Dondar Quşçu, Aşağı Mülkülü, Dönük Qırıxlı və digər kəndlərdə hər il bol məhsul yetişdirilir. Ən çox üzüm bağı isə Aşağı Quşçu kəndi ərazisindədir. Burada 500 hektara yaxın üzüm bağı var. Qovlar şəhərində, Aşağı Quşçu və İbrahimhacılı kəndlərində fəaliyyət göstərən fermerlər isə yetişdirilmiş üzümdən şərab da istehsal edirlər.
Ümumiyyətlə, son illər tovuzlular üzümçülüyə böyük maraq göstərirlər. Aşağı Quşçu kəndinin sakini İsmayıl Hüseynov hər il üzüm bağlarının sahəsini genişləndirir. Hazırda onun 5 hektar üzüm bağı var. Bağların əsas hissəsini “Moldova” və “Mişel”, bir hissəsini isə “Kişmiş” üzüm sortları təşkil edir. 20 nəfəri işlə təmin etmiş təsərrüfat sahibi yığılmış üzümün bir hissəsini qış mövsümünə saxlamaq üçün 200 tonluq soyuducu anbar da inşa etdirib. Artıq yetişdirilmiş məhsulun yarıdan çoxu toplanaraq soyuduculara yığılıb.
Aşağı Quşçu kəndinin digər sakini Elqam Tağıyev isə əsasən “Tayfu” və “Bolqar” üzüm sortları əkib. Hazırda bağda 20 nəfər üzüm yığımı ilə məşğuldur. Yığılmış məhsul müasir avadanlıqlarla təmin edilmiş 160 tonluq soyuducu anbara vurulur.
Çingiz Məhərrəmovun bağında isə əsasən texniki üzüm sortlarıdır. 8 hektar bağdan hər il yüksək məhsul götürən fermer məhsullarını şərab istehsalı üçün qəbul məntəqəsinə təhvil verir.
Hazırda Tovuzda yeni üzüm bağlarının salınmasına hazırlıq görülür. Təsərrüfat sahibləri daha çox yerli sortlara üstünlük verirlər. Bunun əsas səbəbi həmin sortların yerli iqlimə uyğun və maya dəyərinin ucuz olmasıdır.
Sabir ƏLİYEV,
“Azərbaycan”
